Η ακμή είναι μια από τις πιο συχνές δερματοπάθειες. Εμφανίζεται κυρίως στην εφηβεία ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Πρόκειται για φλεγμονή των τριχοσμηγματογόνων μονάδων του προσώπου και του κορμού.
Τύποι
Η ακμή εκδηλώνεται με φαγέσωρες (φαγεσωρική), βλατιδοφλύκταινες (βλατιδοφλυκταινώδης) ή οζίδια και κύστεις ( οζιδιακή και κυστική ακμή). Σπανιότερα εμφανίζεται κεραυνοβόλος ακμή με οξεία έναρξη βαριάς κυστικής ακμής. Άλλες μορφές ακμής είναι η Θερινή Ακμή ή «ακμή της Μαγιόρκα», η Επαγγελματική Ακμή (σε εργάτες που έρχονται σε επαφή με ορυκτέλαια, πετρέλαιο, προϊόντα πίσσας κ.λπ., είτε με χλωροναφθαλένια, διοξίνη και με άλλες χημικές ουσίες), Ακμή από φάρμακα (ανδρογόνα, οιστρογόνα, αντιφυματικά, κορτικοστεροειδή, λίθιο κ.α.), Ακμή από καλλυντικά και η Τραυματική Ακμή νεαρών γυναικών.
Παθογένεια
Η ακμή προκύπτει από μια διαταραχή της κερατινοποιήσης των τριχικών θυλάκων κατά την οποία το κερατινώδες υλικό γίνεται πυκνότερο και αποφράσει την έκκριση του σμήγματος. Η διαταραχή αυτή σε συνδυασμό με την επίδραση ορμονών (ανδρογόνων ) καθώς και μικροβίων (propionibacterium acnes), σε άτομα με κατάλληλο γενετικό υπόστρωμα, οδηγεί σε υπερπαραγωγή σμήγματος, άσηπτη φλεγμονή και ως επακόλουθο απόφραξη του τριχικού θυλάκου με σμήγμα.
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες της ακμής είναι η χρήση καλλυντικών με βαζελίνη και φυτικά έλαια, το κάπνισμα, το stress και η χρήση φαρμάκων όπως τα κορτικοστεροειδή, αντικαταθλιπτικά, αντιεπιληπτικά κ.α.
Ακμή και διατροφή
Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις στην σχέση της ακμής με τη διατροφή. Πολλές μελέτες έχουν διενεργηθεί, αλλά τα αποτελέσματα δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλή συμπεράσματα για τη σχέση δίαιτας και ακμής.
Η υπερβολική κατανάλωση υδατανθράκων και λίπους οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία, η οποία με τη σειρά της ευνοεί την ακμή. Αντίθετα πιστεύεται ότι τα Ω3 λιπαρά οξέα μειώνουν την ινσουλίνη και με τη σειρά τους βελτιώνουν την ακμή.
Θεραπεία
Ανάλογα με την κλινική εικόνα και φυσικά την ηλικία η ακμή αντιμετωπίζεται με τοπική ή και συστηματική θεραπεια. Οι τοπικές θεραπείες της ακμής περιλαμβάνουν τοπικά ρετινοειδή, το υπεροξειδίου του βενζολίου, το αζελαϊκό οξύ και τοπικά αντιβιοτικά. Οι συστηματικές θεραπείες περιλαμβάνουν αντιβιοτικά, αντισυλληπτικά ή την ισοτρετινοίνη. Στην εγκυμοσύνη και στη γαλουχία η θεραπεία πρέπει να περιοριστεί σε εγκεκριμένα και ασφαλή φάρμακα για το έμβρυο/βρέφος.
Ισοτρετινοίνη
Η χορήγηση ισοτρετινοίνης από το στόμα σε βαριά κυστική ακμή έχει άριστα αποτελέσματα. Λανθασμένα οι περισσότεροι γονείς φοβούνται την χορήγηση της στο παιδί τους. Η χρήση της είναι απόλυτα ασφαλής εφόσον ο ιατρός σας γνωρίζει πολύ καλά τις οδηγίες, τις αντενδείξεις του φαρμάκου, κάνει τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις και παρακολουθεί τον ασθενή κάθε μήνα.
Εξαιτίας της τερατογένεσης η ισοτρετονοΐνη θα πρέπει να χορηγείται με προσοχή στην αντιμετώπιση ακμής γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και οι γυναίκες που την λαμβάνουν θα πρέπει να αποφύγουν την εγκυμοσύνη για όσο διάστημα λαμβάνουν τη θεραπεία για την αντιμετώπιση της ακμής και τουλάχιστον για 6 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της.
Αντιμετώπιση ακμής – Συνδυαστικές θεραπείες
Παράλληλα με την φαρμακευτική αγωγή ο δερματολόγος σας θα σας συστήσει ένα ειδικό σαπούνι καθαρισμού του δέρματος και πιθανόν και κάποια καλλυντική κρέμα.
Σε αρκετές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η μικροδερμοαπόξεση με μικροκρυστάλλους ή διαμάντι προκειμένου να απομακρυνθεί το σμήγμα. Αυτό θα το κρίνει ο ιατρός σας ο οποίος θα σας ενημερώσει για το εάν και πότε θα ήταν σωστό να γίνει.
Εξαιρετική ανταπόκριση υπάρχει σε ασθενείς με φαγεσωρική ακμή με την εφαρμογή χημικού peeling γλυκολικού ή/και σαλικυλικού οξέος το οποίο έχει την ιδιότητα να απομακρύνει το σμήγμα και τα νεκρα κύτταρα από την επιδερμίδα. Απαιτούνται 2 έως 4 συνεδρίες με άριστα αποτελέσματα. Το πιο ευεργετικό αποτέλεσμα των peeling στην αντιμετώπιση ακμής είναι η μείωση της λιπαρότητας και η σμηγματορρύθμιση.
Η αντιμετώπιση ακμής με fractional laser συνιστάται στην αντιμετώπιση της ουλωτικής ακμής.
Θεραπεία ουλών ακμής
Το fractional laser είναι η πλέον αποτελεσματική θεραπεία των ουλών ακμής καθώς προκαλεί ανάπλαση του κολλαγόνου. Απατούνται γύρω στις 4-5 συνεδρίες για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες θεραπείες όπως το dermapen ή το χημικό peeling με TCA ή γλυκολικό και σαλικυλικό οξύ. Ο δερματολόγος σας, θα σας ενημερώσει σχετικά με το ποια θεραπεία ή συνδυασμός θεραπειών είναι ιδανικός για την δική σας περίπτωση.