Η ονυχομυκητίαση είναι μια χρόνια εξελισσόμενη λοίμωξη των νυχιών που προκαλείται από δερματόφυτα συνήθως και σπανιότερα από την candida. Η συχνότητα της ονυχομυκητίασης κυμαίνεται από 2-13% του γενικού πληθυσμού.
Κλινική εικόνα
Η ονυχομυκητίαση μπορεί να προσβάλλει τόσο τα νύχια των ποδιών όσο και των χεριών. Στα πόδια εμφανίζεται συχνότερα λόγω της υγρασίας που αναπτύσσεται στο εσωτερικό των παπουτσιών.
Τα νύχια εμφανίζονται πεπαχυσμένα, με αλλαγές στο χρώμα και στο σχήμα του νυχιού και συχνά καταλήγουν σε παραμόρφωση αυτού, έως και σε αποκόληση από το υποκείμενο δέρμα.
Προδιαθεσιακοί παράγοντες
Τα ηλικιωμένα άτομα, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, άτομα σε ανοσοκαταστολή και με κυκλοφοριακές διαταραχές καθώς και τα ατοπικά άτομα εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ονυχομυκητιάσεων.
Για την ονυχομυκητίαση των ποδιών ο σημαντικότερος παράγοντας είναι η χρήση κλειστών υποδημάτων ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι τραυματισμοί και η κακή υγιεινή.
Κλινικές μορφές
Η μυκητίαση νυχιών κατατάσσεται σε 5 κατηγορίες ανάλογα με την κλινική τους εικόνα:
Η άπω περιφερική υπονύχιος ονυχομυκητίαση είναι μυκητίαση νυχιών που ξεκινάει από το ελεύθερο άκρο του νυχιού.
Η λευκή επιφανειακή ονυχομυκητίαση είναι μυκητίαση νυχιών που οδηγεί σε λευκωπό χρώμα όλη την επιφάνεια του νυχιού.
Η εγγύς υπονύχιος ονυχομυκητίαση είναι μυκητίαση νυχιού που ξεκινά από το πιο κοντινό προς το δέρμα τμήμα του νυχιού.
Η ενδονύχια ονυχομυκητίαση είναι μυκητίαση νυχιών που ξεκινά από το εσωτερικό τμήμα του νυχιού που εφάπτεται στην κοίτη του νυχιού.
Τέλος η καντιντιασική ονυχομυκητίαση είναι μυκητίαση νυχιού που οφείλεται σε στελέχη του μύκητα Candida.Το χαρακτηριστικό της είναι ότι πέρα από το νύχι, προσβάλλεται και το δέρμα γύρω από αυτό. Έτσι στην καντιντιασική ονυχομυκητίαση το δέρμα γύρω από το νύχι είναι κόκκινο και οιδηματώδες.
Η πιο προχωρημένη μορφή μυκητίασης νυχιών είναι η ολική δυστροφική ονυχομυκητίαση.
Διάγνωση
Η διάγνωση των μυκήτων νυχιών μπορεί να γίνει με απομόνωση του παθογόνου μύκητα με άμεση μικροσκόπηση και καλλιέργεια ξεσμάτων νυχιών.
Θεραπεία
Μετά την απομόνωση του παθογόνου μύκητα ο δερματολόγος σας, θα συνεκτιμήσει την κλινικη εικόνα του νυχιού και θα σας συνταγογραφήσει ανάλογα με την έκταση του προβλήματος τοπική ή και συστηματική θεραπεία με φλουκοναζόλη, ιτρακοναζόλη ή τερμπιναφίνη.
Τα δυστροφικά νύχια επιπλέον θα πρέπει να λιμάρονται.
Τα τοπικά φάρμακα για μύκητες στα νύχια μπορεί να είναι κρέμες ή σε μορφή διαλύματος (λάκα). Τα τοπικά φάρμακα είναι δραστικά σε αρχικά στάδια ονυχομυκητίασης που αφορούν μεμονωμένα νύχια και όχι σε βαριές μορφές ή ονυχομυκητιάσεις που προσβάλλουν πολλά νύχια ταυτόχρονα. Τα συνηθέστερα τοπικά φάρμακα για μύκητες στα νύχια είναι η ιτρακοναζόλη, η τερμπιναφίνη και η κυκλοπυροξολαμίνη. Απαιτείται η χρήση τους για αρκετούς μήνες έως ότου παρατηρηθεί βελτίωση στην όψη των νυχιών.
Αναφέρονται ενδεικτικά οι daktodor, daktarin, loceryl, mycomycen.
Δραστικότερα φάρμακα για μύκητες στα νύχια είναι τα συστηματικώς χορηγούμενα. Αυτά λαμβάνονται από το στόμα, συνήθως για διάστημα >6 μηνών για μύκητες νυχιών χεριών και >12 μήνες για τη θεραπεία ονυχομυκητιάσεων ποδιών.
Τα συστηματικώς χορηγούμενα φάρμακα για μύκητες στα νύχια είναι η ιτρακοναζόλη (sporanox, sporizol), η φλουκοναζόλη (stabilanol) και η κετοκοναζόλη. Ιδιαίτερα δραστική για δερματόφυτα είναι η τερμπιναφίνη (lamisil). Ανεπιθύμητες ενέργειες θεραπείας μυκήτων νυχιών με φάρμακα είναι η αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα, καθώς τα φάρμακα αυτά μεταβολίζονται στο ήπαρ. Επειδή η θεραπεία είναι πολύμηνη απαιτούνται συχνές εξετάσεις αίματος προκειμένου να αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες των σκευασμάτων αυτών.
Η θεραπεία μυκήτων νυχιών με Nd-Yag laser είναι μια θεραπεία που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, ωστόσο οι απόψεις για την αποτελεσματικότητα της διίστανται.
Γενικά μέτρα που πρέπει επίσης να λαμβάνονται στην ονυχομυκητίαση:
Το συχνό (αλλά όχι υπερβολικό) πλύσιμο χεριών και ποδιών είναι απαραίτητο.
Η διατήρηση στεγνής της περιοχής είναι το πρώτο βήμα για την καταπολέμηση μυκήτων νυχιών. Ειδικά στα πόδια η συχνή εφίδρωση δυσχεραίνει την καταπολέμηση των μυκήτων. Θα πρέπει να αποφεύγεται η εφίδρωση των ποδιών.
Η χρήση δερμάτινων υποδημάτων και βαμβακερών καλτσών βοηθά στην καλύτερη υγιεινή των ποδιών.
Η χρήση αντιμυκητιασικής πούδρας βοηθά τόσο στην διατήρηση στεγνής της περιοχής, όσο και στην καταπολέμηση των μυκήτων των νυχιών και ποδιών γενικότερα.
Η αποφυγή επαφής άμμου και κοινόχρηστων χώρων με γυμνά πόδια είναι προϋπόθεση για τη θεραπεία.
Δευτερογενή προφύλαξη
Καλή υγιεινή των ποδιών καθώς και καθημερινή χρήση πούδρας μικοναζόλης στα πόδια ή spray αντιμυκητιασικό στα υποδήματα.
Τα υποδήματα θα πρέπει να καθαρίζονται με αντισηπτικό, ενώ κατά την διενέργεια μανικιούρ ή πεντικιούρ θα πρέπει να διασφαλίζεται η αποστείρωση των εργαλείων ή ο καθένας να έχει τα δικά του εργαλεία.